Ислоҳотлар жаҳон давлатлари стандартларига мос

Президентимиз Ш.Мирзиёев томонидан 2025 йил 8 сентябрь куни “Ҳуқуқий ахборотни проактив шаклда етказиш тизими самарадорлигини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 160-сонли Фармони қабул қилинди. Замонавий давлат бошқарувида ҳуқуқий ахборотнинг тезкор, аниқ ва манзилли етказилиши жамиятнинг ҳуқуқий маданияти, фуқаролар фаоллиги ҳамда давлат органлари самарадорлигини белгиловчи асосий омиллардан бири ҳисобланади.

Мазкур Фармон давлатнинг ҳуқуқий коммуникация моделини тубдан янгилашни, рақамли технологиялар асосида “ақлли тарғибот” тизимини шакллантиришни назарда тутади.

Дунё тажрибасида сўнгги 10 йилда проактив давлат хизматлари, шунингдек, проактив ҳуқуқий ахборот тизимлари кенг ривожланди. Бу тизимлар фуқароларга ҳужжат ёки ахборотни муайян сўровсиз етказиш тамойилига асосланади.

Жумладан, Эстония тажрибасида “Х-Роад” миллий платформаси орқали фуқарога боғлиқ ҳуқуқий янгиликлар автоматик тарзда юборилади.

Масалан, тадбиркорлик субъекти фаолиятига оид янги қонун қабул қилинса, тизим унинг шахсий кабинетига автоматик хабарнома жўнатади.

Фармоннинг 2-бандида Ўзбекистон Республикаси қонунчилик маълумотлари миллий базаси — Lex.uz Солиқ органларининг электрон давлат хизматлари портали ва Ягона интерактив давлат хизматлари портали билан интеграция қилиш масаласи ҳам айнан шу мақсадни кўзлайди.

Ягона интерактив давлат хизматлари портали фойдаланувчиларининг шахсий кабинетига уларнинг розилигига асосан улар томонидан фойдаланилган ёки келгусида фойдаланилиши мумкин бўлган автоматик равишда амалга ошириладиган хизматлар таҳлили асосида кундалик ҳаётда қўллаш учун зарур бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга ҳаволалар юбориш эса Сингапур моделига мос келади.

АҚШда янги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга доир маълумотлар очиқ тармоқ орқали тадбиркорлар ва ОАВларга автоматик тарқатилади.

Ўзбекистоннинг Lex.uz. тармоғини ННТ ва бизнес субъектлари билан интеграция қилиш эса АҚШ моделининг маҳаллий кўринишидир.

Ҳуқуқий тарғиботнинг дунё амалиёти билан ўхшашликлари Фармоннинг 4-бандида Адлия вазирлигининг “Адлия ТВ” онлайн платформасини яратишни назарда тутади. Бу глобал тенденцияга тўла мос келади.

Жумладан, Германияда ҳам ҳуқуқий саводхонликни ошириш учун ижтимоий тармоқлар асосий платформалардан бири ҳисобланади.

Янги Зеландияда ҳар бир янги қонунни амалда тушунтириш ва жорий этиш жараёни электрон мониторинг тизими орқали назорат қилинади.

Хулоса қилиб айтганда Фармонда назарда тутилган амалий ишлар жаҳоннинг кўплаб давлатларида жумладан АҚШ, Буюк Британия, Финландия ва Европа иттифоқи давлатларидагимавжуд ҳуқуқий ахборот етказиш механизмларининг ўзига хос миллий талқинини яратишда муҳим омил ҳисобланади.

Наманган вилоят маъмурий суди судьяси Мадаминов Дониёрбек Маҳмуджонович

Наманган туманлараро маъмурий суди судьяси Абдувалиев Муҳаммадусмон Абдумажидович